Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám 1945 và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà - Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á - ngày 2/9/1945 - đã mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc Việt Nam. Ngay trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời ngày 3/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt vấn đề lập hiến ở vị trí thứ 3 trong 6 nhiệm vụ cấp bách nhất của Nhà nước mới thành lập.